Stel je hebt een hond die wat probleemgedrag vertoont en er is een baby op komst. Wat moet je dan doen? Dat vroeg H. te R. in onderstaande mail:

Hoi Alexandra,

Onze Spike is een Jack Russel van 11 jaar. Het is (in verhouding met andere zenuwachtige Jacks) een rustige, lieve hond die goed naar de commando’s luistert. Spike was twee toen ik hem leerde kennen, mijn man had hem reeds. Spike is een slimme hond en soms denk ik dat ik met een kind te maken heb i.p.v. met een hond. Hij weet bijvoorbeeld heel goed of hij met mij of met mijn man te maken heeft omdat hij bij hem nogal eens de grens opzoekt (dit wordt hem ook toegestaan) en bij mij weet hij dat ik niet met minder genoegen neem. B.v. in de mand is geheel in de mand en niet nog met één of twee poten erbuiten.

Hoewel Spike doorgaans rustig is, raakt hij wel opgefokt (lees: enthousiast) bij bezoek. We hebben hem geleerd dat hij naar zijn plaats moet (in de hal; hij ziet de deur opengaan) wanneer de deurbel gaat. Hij staat dan te zenuwen en ruikt heel druk om te beoordelen wie of wat er binnen is gekomen. Nu is het zo met volwassenen dat we hem na enkele minuten de vrijheid geven om even te kijken wie er is. Hij springt dan enthousiast op en neer en wil het bezoek likken in het gezicht als hij de kans krijgt (let wel: hij mag niet op de bank, dit weet hij en dat gebeurt ook niet maar bezoek bukt zich vaak of gaat in de hurkzit). Wat hij dan doet is een soort van speels happen naar de neus. Volwassenen vallen niet om door een sprong van Spike tegen zich aan en hen kun je waarschuwen op te passen voor hun neus.

Nu het volgende: kleinere kinderen wil je niet bang maken voor de hond, dus je gaat niet paniekerig corrigeren. Wat ik wel eens doe is hem op z’n plaats houden (kinderen halen zijn enthousiasme helemaal naar boven en luisteren wordt dan moeilijk). Ik moet ‘m dan wel eens op z’n plaats houden met m’n hand aan z’n halsband. Gevolg: een drukke, zenuwachtige hond die na enkele minuten, als je ‘m dan vrij geeft, nog tegen een kind opspringt en naar de neus hapt (kans dat een tand eindigt achter een neusvleugel is groot).

We verwachten zelf ieder moment een klein babytje, onze eerste. We zijn niet zozeer bang dat dat niet goed zal gaan. Ik zal Spike nl. nooit op gelijke hoogte laten met het kindje tenzij ik er bij ben en we zullen ‘m direct vanaf de geboorte betrekken. maar ik vind het wel vervelend dat kinderen die op bezoek komen bang zijn / worden voor Spike. Hoe kunnen we hier nu het beste mee omgaan? Spike naar zijn plek sturen lijkt me ook niet goed; het is toch zijn huis en territorium. Uiteindelijk vinden wij het niet redelijk dat hij de hele avond op zijn plek moet blijven. Je wilt ook niet onnodig een soort van haat creëren zodat hij kinderen associeert met het naar de plaats gestuurd worden.

Hoe kunnen we nu het beste met dit gedrag omgaan? Spike remmen in zijn enthousiasme voelt niet goed en het komt er later toch wel uit, hem corrigeren bij binnenkomst van kinderen, lijkt me ook niet goed. Wat zouden wij in jouw ogen het best kunnen doen om zo Spike niet tekort te doen. Uiteindelijk hoort hij in ons huis maar we willen ook met een gerust hart kinderen binnen kunnen laten komen zonder dat je iedere keer op je qui vive moet zijn en bijna niet bij de hond durft weg te lopen omdat hij dan het risico wel neemt straf te krijgen als hij van z’n plaats afkomt.

Ik hoop dat je wat kunt met mijn verhaal. Mijn man en ik zijn het gewoon niet eens over de hardheid van de hand die gebruikt moet gaan worden en de manier waarop dit moet gebeuren. Ik moet bekennen dat ik nog wel eens mensengedachten projecteer op een hond maar ja een hond denkt nu eenmaal niet als een mens.

Ik hoop dat je mij advies kunt en wilt geven over hoe hier mee om te gaan.

Alvast hartelijk bedankt,

H. de R.

Antwoord

Beste H.,

Allereerst van harte gefeliciteerd met jullie zwangerschap. Een spannende tijd en het is heel verstandig dat jullie nu al op zoek naar een goede omgangsmethode voor de hond. Want, zoals je al opmerkte, heb je daar straks geen tijd meer voor.

Probleem
Je beschrijft hoe Spike zich gedraagt en hoe jullie met hem omgaan als er bezoek binnenkomt. Bij volwassenen werkt dit voldoende, maar bij kinderen is dit werkt dit niet, omdat je de kinderen niet bang wil maken voor de hond, door Spike waar zij bij zijn te corrigeren. Daarnaast kan zijn drukke gedrag bij kinderen i.t.t. volwassenen wèl schade berokkenen.
Je merkt terecht op dat wanneer je Spike altijd zou corrigeren (hiermee bedoel ik straffen; boos toespreken of op een andere manier iets naars voor de hond toevoegen, in de hoop dat het ongewenste gedrag minder wordt) als er kinderen binnenkomen, hij het bezoek van kinderen en straf in met elkaar in verband zou kunnen brengen en dus een hekel zou kunnen krijgen aan kinderen. Dit is hierom niet de gewenste aanpak.
Je wilt weten hoe je het beste kunt omgaan met zijn enthousiaste drukke gedrag.

Oorzaak van dit gedrag
Wellicht herken je dit:
De bel gaat. In eerste instantie betekende een bel helemaal niets voor de hond. In de loop van de tijd heeft hij echter begrepen dat er iemand voor de deur staat als de bel gaat.

Doordat de baas meteen in actie komt als de bel gaat, moet het wel buitengewoon alarmerend zijn. De activiteit van de baas alarmeert de hond. Hij blaft.

De baas begint tegen de hond te roepen dat hij stil moet zijn. Dat opgewonden gedrag alarmeert de hond nog meer. Hij blaft harder.

De baas grijpt de hond bij zijn halsband, zodat hij gorgelend mee naar de voordeur moet lopen. De hond wordt belemmerd in zijn bewegingen en raakt zo behoorlijk gefrustreerd. Hij fokt zich op, zijn opwinding neemt toe. De hond krijgt op zijn kop, het tumult rond hem is hevig. De hond snapt er niets meer van.

Opmerking
Het advies dat ik nu geef, is gebaseerd op de informatie die je verstrekt hebt. Ik heb de hond zelf niet gezien, dus ik beperk mij nu hier tot de een eenvoudige en veilige oplossing. Er zijn heel veel manieren op dit probleem aan te pakken, dit is er dus maar één van en het is niet gezegd dat dit de meest effectieve manier is, maar wel de veiligste en dat staat bij mij nu voorop. Ik wil geen advies geven wat wellicht door verkeerde interpretatie of gebrekkige informatie tot frustratie of zelfs ongelukken leidt. Het advies is gericht op het voorkomen van het ongewenste gedrag; management dus. Wil je het ongewenste gedrag duurzaam aanpakken, dan is het nodig om met een gedragstherapeut te kijken wat de oorzaak is van zijn opgewonden gedrag. Daarna kun je hem nieuw gedrag gaan aanleren, zodat hij weet wat hij in het vervolg moet doen als er bezoek komt.

Advies
De eenvoudigste en veiligste oplossing is dat Spike voor de duur van het bezoek in een bench gedaan wordt of achter een kinderhekje kan blijven in een aangrenzende ruimte. Hier zijn een aantal voordelen voor te noemen, maar er moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan.

Voordelen:
Spike kan het ongewenste gedrag niet meer vertonen.
Spike hoeft niet meer gecorrigeerd te worden.
Omdat Spike niet gecorrigeerd hoeft te worden, wordt de relatie tussen de baas en de hond niet verstoort en kan er ook geen escalatie van agressie optreden.

Voorwaarden:
1. Spike is bekend met de bench of dit wordt hem door middel van positieve associaties aangeleerd.
2. De bench staat op een plek die voor de hond prettig is. De een is rustiger als hij buiten de woonkamer is, de ander wil graag alles kunnen zien en is dan rustig. Een kwestie van uitproberen.
3. Spike krijgt genoeg lichaamsbeweging, vooral voordat er bezoek komt en hij in de bench moet liggen.
4. Het verblijf in de bench als er bezoek is, wordt aangenaam gemaakt, door het geven van een lekkere kluif of gevulde Kong.
5. Bezoek wordt gevraagd Spike compleet te negeren, dit maakt het makkelijker voor hem om rustig te blijven in de bench.
6. Rustig gedrag in de bench wordt af en toe beloond (wat ervaart de hond allemaal als beloning…?), druk gedrag wordt genegeerd.
7. Blijf steeds kalm en schreeuw niet tegen de hond. Beweeg rustig. Toon geen enkele vorm van opwinding. Zorg dat je gedrag de hond op geen enkele manier zal activeren. De hond raakt al snel in een vicieuze cirkel: hoe meer opgewonden hij is, hoe minder aanspreekbaar hij is. Hoe meer opgewonden en gefrustreerd hij raakt, hoe meer adrenaline er wordt gemaakt, wat zijn opgewondenheid nog verder opstuwt.

Nogmaals, dit is misschien niet een duurzame oplossing het is een veilige, tijdelijke oplossing. Wil of kan je dit niet uitvoeren, dan raad ik je van harte aan om een gediplomeerde gedragstherapeut te vragen om te komen kijken, zodat er een advies op maat gegeven kan worden. Ik heb hier voor de veiligste weg gekozen.

Ik wens jullie veel succes met Spike en met de zwangerschap. En ik vind het leuk om te horen hoe het jullie vergaat en waarin jullie uiteindelijk de oplossing voor dit probleem hebben gevonden.

Vriendelijke groeten,

Alexandra Wilkinson